Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka o. Stanleya S. Harakasa Przeżywanie Liturgii. Przewodnik po Boskiej Liturgii w przekładzie, opracowaniu i z wprowadzeniem o. Włodzimierza Misijuka. Po zespołowym opracowaniu Zasady sprawowania nabożeństw prawosławnych tom I, Boska Liturgia św. Jana Chryzostoma. Boska Liturgia św. Bazylego Wielkiego, to kolejna publikacja poświęcona temu, co w prawosławnym chrześcijaństwie najważniejsze i najbardziej charakterystyczne – sprawowaniu nabożeństwa Boskiej Liturgii. Pozytywnej oceny tej pozycji dokonali jej recenzenci. Bp dr hab. Andrzej Borkowski stwierdził, że jest „wartościowym dziełem na temat potrzeby odnowy życia liturgicznego w Cerkwi prawosławnej”. Zdaniem prof. dr hab. Eugeniusza Sakowicza, ta „niewielka objętościowo monografia jest pozycją cenną, oryginalną […] wpisuje się w katalog …

Przeżywanie Liturgii. Przewodnik po Boskiej Liturgii – nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej więcej >

Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka „Zasady sprawowania nabożeństw prawosławnych” tom I. „Obrzędowość liturgiczna, wyrażająca się w sposobie sprawowania nabożeństw, towarzyszyła Kościołowi od pierwszych wieków chrześcijaństwa i chociaż ulegała ona ciągłym przekształceniom i reformom, to jednak nie zachwiała istoty tego, co było najważniejsze u chrześcijan, a mianowicie Boskiej Liturgii, na której przyjmujemy Przeczyste Ciało i Krew Jezusa Chrystusa. Z upływem czasu, poszczególne Kościoły Lokalne wypracowywały takie cechy rubryk liturgicznych, które były bardziej czytelne i adekwatne akurat dla ich wspólnoty regionalnej. W sposób zupełnie naturalny zatem, w różnych tradycjach liturgicznych, pojawiła się pewna wizualna odmienność w sposobie sprawowania tych samych nabożeństw. To był samoistny proces, który trwa do dnia …

„Zasady sprawowania nabożeństw prawosławnych” tom I – nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej UwB więcej >

Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej ukazała się książka biskupa dr. hab. Andrzeja Borkowskiego, prof. UwB pod tytułem „Hiob Zalizo. Ihumen poczajowski”. Biskup supraski dr hab. Andrzej (Borkowski), namiestnik Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu, na podstawie dokumentów i opracowań w swojej pracy „Hiob Zalizo, ihumen poczajowski” przedstawia polskiemu czytelnikowi wyjątkową postać historyczną św. Hioba Zalizo (inaczej Poczajowskiego), która odegrała wielką rolę w życiu Cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku. Należy Mu się uznanie, że podjął się trudu przedstawienia czytelnikowi tego wyjątkowego lidera Prawosławia, tym bardziej że jest on przełożonym monasteru, podobnie jak, swego czasu, był nim św. Hiob Poczajowski… Praca biskupa supraskiego Andrzeja jest na czasie, bowiem i …

Nowa książka bp. dr. hab. Andrzeja Borkowskiego – „Hiob Zalizo. Ihumen poczajowski” więcej >

Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka „Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni”. „Książka Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni jest publikacją z pogranicza teologii i kultury języka polskiego, rozumianej jako sztuka poprawnego mówienia i pisania. Omawia ona wiele problemów poprawnościowych z zakresu ortografii, interpunkcji, fleksji, słowotwórstwa i składni. I choć same rozstrzygnięcia problemów językowych, które proponują autorzy, na ogół nie stanowią żadnego novum (znane są bowiem z innych wydań, np. ze słowników ortograficznych PWN czy Pisowni słownictwa religijnego), to jednak niewątpliwą zaletą Specyfiki polskiej terminologii prawosławnej jest duża liczba przykładów zaczerpniętych ze świata wyznawców chrześcijaństwa obrządku wschodniego. Tym samym publikacja ta może stanowić dobry punkt …

„Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni” – nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej UwB więcej >

Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka ks. archimandryty Warsonofiusza (Doroszkiewicza) „Dzieje wschodnich Rrzymian”. Opis książki: Jeśli istniały w pierwszym tysiącleciu schizmy i nieporozumienia pomiędzy Starym a Nowym Rzymem, to były to problemy w obrębie jednego Rzymskiego Imperium i jednego rzymskiego narodu. Prawdziwi Rzymianie zawsze starali się naprawić błędy w zakresie kwestii teologicznych, ponieważ czuli swoją odpowiedzialność zarówno za losy ojczyzny, jednego Kościoła Powszechnego, jak i za historię, którą sami tworzyli. Jednakże Karolowi Wielkiemu i jego frankońsko-germańskim następcom, którzy  podbili i zniewolili  rzymsko-prawosławny Kościół  w zachodniej Europie nie zależało ani na jedności Kościoła, ani na ortodoksji dogmatycznej. Chodziło im przede wszystkim o zdobycie za wszelką cenę tronu cesarskiego …

„Dzieje Wschodnich Rzymian”- nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu W Białymstoku ukazała się książka autorstwa o. Piotra Fiedoruka „Kapłaństwo w świetle życia i twórczości św. Jana z Kronsztadu” Autor: o. Piotr Fiedoruk Tytuł: Kapłaństwo w świetle życia i twórczości św.Jana z Kronsztadu 1829-1908 Wydawca: Uniwersytet w Białymstoku Oprawa miękka Wymiary: 14,5*20,5 Ilość stron: 262 ISBN 978-83-7431-456-5 Książka ks. doktora Piotra Fiedoruka jest poświęcona bardzo ważnemu tematowi jakim jest kapłaństwo. Autor dokonuje analizy powyższego zagadnienia na podstawie dzieł św. Jana z Kronsztadu. Przybliżając poszczególne aspekty posługi kapłańskiej pokazuje również przykłady z życia św. Jana, który był wyjątkowym du­chownym. Jego postawa i życie osobiste jest przecież najlepszym podręcznikiem duszpasterstwa wiernych. W czasach kryzysu wiary, utraty wzorców …

„Kapłaństwo w świetle życia i twórczości św. Jana z Kronsztadu” więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka ks. archimandryty dr Andrzeja Borkowskiego „Między Konstantynopolem a Moskwą. Źródła greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej (1919-1927)” Dziewięćdziesiąt lat temu ogłoszony został akt samodzielności Kościoła prawosławnego w Polsce. Dnia 17 września 1925 roku, w katedrze metropolitalnej pw. św. Marii Magdaleny w Warszawie, w obecności przedstawicieli patriarchatów konstantynopolitańskiego, rumuńskiego, miejscowych hierarchów i najwyższych władz państwowych Rzeczypospolitej został ogłoszony akt nadający autokefalię Kościołowi prawosławnemu w II RP. W ten sposób, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku, po długich staraniach, Kościół prawosławny uzyskał możliwość samodzielnego bytu. Autokefalia uznana przez autokefaliczne Kościoły prawosławne, z wyjątkiem rosyjskiego, zniewolonego przez reżim komunistyczny, dawała …

Między Konstantynopolem a Moskwą- nowa publikacja Katedra Teologii Prawosławnej więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka Jego Ekscelencji Arcybiskupa Jakuba (Kostiuczuka), „Bogoczłowieczeństwo Chrystusa w tekstach liturgicznych świętego Jana Damasceńskiego”. Opis książki: W prezentowanej książce autor podejmuje bardzo istotne w życiu Kościoła prawosławnego zadanie teologiczne. Jest nim systematyzacja myśli teologicznej zawartej w tekstach liturgicznych Kościoła prawosławnego. Na wagę tego zagadnienia wskazywał już o. Paweł Florenski i o. Aleksander Schmeman. Ojciec A. Schmeman, w jednej ze swoich prac wyraził nadzieję, że nastąpi czas, gdy teologia zawarta w tekstach liturgicznych doczeka się solidnych naukowych opracowań. Niniejsza pozycja jest częściową realizacją jego nadziei. Częściową dlatego, że zajmuje się jednym tematem, mianowicie chrystologią i tylko w tekstach liturgicznych autorstwa św. Jana …

„Bogoczłowieczeństwo Chrystusa w tekstach liturgicznych świętego Jana Damasceńskiego” – nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej UwB więcej >

  Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, po raz pierwszy w języku polskim, prezentuje wyjątkowe dzieło współczesnego teologa, atoskiego mnicha archimandryty Bazylego (Gondikakisa), które od chwili pierwszego, greckiego wydania w roku 1972, doczekało się wielu wznowień i tłumaczeń. Archimandryta Bazyli jest przez wielu uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych teologów, chociaż nie brakuje i tych, którzy widzą w nim jednego z najważniejszych odnowicieli współczesnego monastycyzmu Świętej Góry Atos. Niniejsza książka jest niezwykła z co najmniej dwóch powodów. Autor ukazuje teologię, która jest liturgiczna i wcielona. Zbliża do Boga, do którego nie prowadzi rozum i wiedza, lecz prawdziwie liturgiczne życie. Dla archimandryty Bazylego teologia nie jest abstrakcją lecz życiem w modlitwie. Taka teologia zstępuję …

„Hymn wejścia. Elementy doświadczenia liturgicznego sakramentu jedności w Prawosławiu” – nowa publikacja Katedry Teologii Prawosławnej UwB więcej >

  Główną wartością pracy ks. archimandryty dr. hab. Warsonofiusza Doroszkiewicza jest przedstawienie rozbieżności w poglądach teologicznych Wschodu i Zachodu oraz narzucania przez frankońskich monarchów nauki o Filioque, Autor po raz pierwszy w historiografii polskiej udowadnia, że w kwestii Filioque wola Franków przeważyła nad jednością Kościoła. Autor z powodzeniem zrealizował postawiony sobie cel wypełnienia luki w badaniach nad tą tematyką i uczynił to w sposób kompetentny. Rozprawa Cesarz i dogmat świadczy o doskonałej orientacji jej autora w problemach teologicznych i historycznych epoki karolińskiej. Ksiądz Archimandryta dr hab. Warsonofiusz nie waha się stawiać hipotez, polemizować z przyjętymi już ustaleniami. Jego teza o sojuszu pomiędzy Rzymem i Frankami, który stawiał frankijskiego zachodniego cesarza na …

Cesarz i dogmat. Filiokwistyczne tendencje w Cesarstwie Karola Wielkiego w VIII-IX wieku więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka o. Marka Ławreszuka, „Modlitwa wspólnoty. Historyczny rozwój prawosławnej tradycji liturgicznej”. Opis książki: Zainteresowanie kwestiami liturgicznymi zawsze legitymowało teologów wszechstronnych. Liturgika bowiem wyjaśnia wiele kwestii związanych z historią Kościoła, rozwojem nabożeństw, teologią dogmatyczną i duchowością Wschodu. Teksty patrystyczne zaś stanowią najcenniejsze źródło dla samej liturgiki, które wspomagają zapisy kanoniczne i dyscyplinarne. Wszystko w końcu spotyka się w teologii eucharystycznej. Można zatem powiedzieć, że liturgika prawosławna odnajduje się w każdej innej dziedzinie teologicznej. Ilość pozycji książkowych w języku polskim z zakresu prawosławnej problematyki liturgicznej wciąż pozostawia duży niedosyt. Sięgamy do źródeł obcojęzycznych, które czasami sprawiają wrażenie, że wszystko zostało już napisane. Jednak …

Modlitwa wspólnoty. Historyczny rozwój prawosławnej tradycji liturgicznej więcej >

Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka archimandryty Andrzeja Borkowskiego, „Patriarchaty Wschodu w dziejach Rzeczypospolitej (1583-1601)”. Opis książki:   Głównymi walorami pracy naukowej archimandryty dr Andrzeja Borkowskiego jest dokładna analiza tekstów źródłowych. Dlatego jego badania nie ograniczyły się jedynie d oterenu Polski i Grecji, ale objęły także Konstantynopol, Ukrainę i Rosję. Obok licznych źródeł ważne miejsce zajmuje bogata bibliografia, na którą się powołuje w celu obiektywnej analizy źródeł i wydarzeń. Jednocześnie autor nie waha się podejmowania polemiki ze stanowiskiem poszczególnych naukowców, podejmując krytykę wobec działalności omawianych postaci i utartych opinii. Zaletą pracy badawczej jest bez wątpienia próba systematycznego ukazania działalności wybitnych przedstawicieli i protagonistów z kręgu patriarchatów Wschodu. …

Patriarchaty Wschodu w dziejach Rzeczypospolitej (1583-1601) więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka ks. dr Marka Ławreszuka „Sakrament małżeństwa. Liturgiczna symbolika i znaczenie sakramentu w Kościele prawosławnym”. Opis książki: Wyjaśniając podniosłość sakramentalnej uroczystości, wydaje się że słyszymy głos Kościoła prawosławnego – „nie czynimy tego ze względu na ten jeden dzień, lecz ze względu na całe przyszłe życie nowego związku”. W tym duchu powinniśmy rozumieć sakrament małżeństwa i jego liturgiczny obrzęd. Jest to realne, niekończące się wsparcie, udzielone młodej parze, w dniu ślubu. Małżonkowie wychodząc ze świątyni nie mogą po prostu powiedzieć – „dokonało się”. Ich małżeństwo dopiero się rozpoczyna i na każdym etapie będzie wymagało trudu, pracy, wzajemnych wysiłków, kompromisów a przede wszystkim miłościi wiary w Bożą pomoc i miłosierdzie. …

Sakrament małżeństwa. Liturgiczna symbolika i znaczenie sakramentu w Kościele prawosławnym więcej >

  Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka Jego Ekscelencji Arcybiskupa Jakuba (Kostiuczuka), „O tajemnicy zbawienia”. Opis książki: Książka O tajemnicy zbawienia w prosty i zrozumiały sposób ukazuje działanie Boga w osobie ludzkiej, świecie i Kościele. Arcybiskup dr Jakub Kostiuczuk swoimi rozważaniami ogarnia szerokie spektrum zagadnień dotyczących współczesnego człowieka. Z perspektywy prawosławia spogląda na dążenie człowieka do zbawienia w Kościele, podkreślając wartość życia liturgicznego, modlitwy indywidualnej i wspólnotowej, kapłaństwa oraz monastycyzmu. Autor, mając świadomość, iż prawosławny chrześcijanin żyje nie tylko we wspólnocie Kościoła, odnosi się również do współczesnych wyzwań, których on doświadcza wraz z innymi chrześcijanami. Koncentruje się szczególnie na problemach związanych z nauczaniem religii oraz rolą szkoły …

O tajemnicy zbawienia więcej >

Ukazał się nowy numer rocznika „Elpis” – nr 27(40) 2013, wydawcą którego jest Katedra Teologii Prawosławnej UwB. W czasopiśmie znalazło się 26 artykułów naukowych naukowców z Polski, Grecji, Rosji i Białorusi. W roczniku opublikowano m.in. prace: prof. Mariosa Begzosa, dziekana Wydziału Teologicznego Uniwersytetu w Atenach, ks. bpa prof. Jerzego Pańkowskiego, prorektora Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, prof. Krzysztofa Leśniewskiego, kierownika Katedry Teologii Prawosławnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, prof. Ivana Charoty, kierownika Katedry Literatury Słowiańskiej Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu w Mińsku. Czasopismo Elpis jest do nabycia w Katedrze Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku (M.Skłodowskiej-Curie 14, tel. 85 7457780, email: redakcja@elpis.edu.pl). Pełna treść artykułów jest również dostępna online: http://elpis.uwb.edu.pl. Serdecznie zachęcamy do lektury.

Elpis – Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku jest recenzowanym, międzynarodowym, interdyscyplinarym czasopismem przedstawiającym szerokie spektrum tematów związanych z prawosławną teologią, historią i kulturą. Celem czasopisma jest ukazywanie współczesnej teologii prawosławnej oraz propagowanie dorobku teologów, historyków i filologów związanego z Chrześcijaństwem Wschodnim. Czasopismo teologiczne Elpis jest obecnie wydawane w formie drukowanej i elektronicznej, przy czym pierwotną (referencyjną) jest wersja papierowa. Czasopismo Elpis stanowi kontynuację czasopisma Studium Teologii Prawosławnej Uniwersytetu Warszawskiego wydawanego w latach 1926-1939 pod tym samym tytułem. Od roku 1999 Elpis ukazuje się jako rocznik Katedry Teologii Prawosławnej UwB. Dostęp do treści artykułów możliwy jest dzięki stronie internetowej czasopisma: http://elpis.uwb.edu.pl/ oraz na stronie Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej: http://pbc.biaman.pl/dlibra

  Wiara i poznanie: księga pamiątkowa dedykowana jego eminencji profesorowi Sawie (Hrycuniakowi) prawosławnemu metropolicie warszawskiemu i całej Polski. Redakcja: Henryk Paprocki Wyd.: Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku ISBN: 978-83-7431-160-1 Rok wydania: 2008 Format książki: B5 Strony: 696