Katedra Teologii Prawosławnej UwB we współpracy z Wydziałem Filologicznym w latach 2017-2022 realizuje projekt badawczy finansowany przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, pt. Słownik polskiej terminologii prawosławnej.
Projekt nr 0083/NPRH5/H11/84/2017 „Słownik polskiej terminologii prawosławnej” ma na celu zgromadzenie, klasyfikację i analizę istniejącej w języku polskim terminologii Kościoła prawosławnego. Nieustannie rozwijający się zbiór, wykorzystuje zasoby z języków oryginalnych, języków mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, a także zapożyczenia z terminologii Kościoła rzymskokatolickiego. Celem realizacji projektu jest normatywizacja niejednolitego nazewnictwa. Brak kompleksowego opracowania tej terminologii w języku polskim najlepiej świadczy o konieczności i potrzebie realizacji projektu. Interdyscyplinarne badania leksykograficzne, teolingwistyczne i teologiczne, pozwolą na stworzenie normatywnego słownika uzupełnionego o wielojęzyczne indeksy w języku greckim, angielskim i cerkiewnosłowiańskim.
Zasadniczy cel projektu zostanie zrealizowany poprzez kompleksową analizę wszystkich terminów związanych z prawosławiem, a następnie krytyczny przegląd słownika, co pozwoli na stworzenie jego pełnej, zrewidowanej wersji. Celem projektu jest także sformalizowanie badań leksykograficznych związanych z terminologią prawosławną.
Projekt pozwala na przeprowadzenie badań i wypracowanie zasad poprawnej budowy słowotwórczej leksyki z zakresu teologii prawosławnej, co pozwoli również na jej dalsze wykorzystanie w stosunku do pojawiających się nowych terminów.
Założenia projektowe uwzględniają praktyczne zastosowanie wyników badań. Opracowany słownik i przeprowadzone w projekcie zadania, zostaną szeroko udostępnione w postaci drukowanej i elektronicznej. Udostępnienie wyników badań na licencji „open access” pozwoli na ich wykorzystanie przez teologów, filologów oraz środowiska tłumaczy i wydawców podejmujących tematykę prawosławną. Słownik ma się stać autorytatywnym, kompleksowym zbiorem jednostek leksykalnych, wykorzystywanych w teologii prawosławnej i związanych z nią dyscyplinach naukowych. Zasoby słownikowe wyodrębnione w indeksy haseł opatrzonych kwalifikatorami pozwolą również na ujednolicenie terminologii i jej lepsze dopasowanie do wymagań. Publikacja wyników badań rozwiąże problem niewłaściwego tworzenia kalk językowych z innych języków.
Praktycznym zastosowaniem wyników badań będzie wykorzystanie słownika przy tworzeniu kolejnych przekładów prawosławnych ksiąg liturgicznych na język polski. Dodatkowo projekt wspiera ubogacenie polszczyzny o terminy funkcjonujące w kulturze Kościoła prawosławnego ograniczone funkcjonowaniem w języku cerkiewnosłowiańskim, językach mniejszości narodowych i etnicznych.
Projekt jest realizowany w ramach pracy zespołu w składzie: ks. prof. dr hab. Wiesław Jan Przyczyna – kierownik projektu, ks. dr hab. Marek Ławreszuk, prof. UwB – koordynator projektu odpowiedzialny za jego realizację, abp dr hab. Jakub Kostiuczuk, prof. ChAT, prof. dr hab. Lilia Citko, dr hab. Katarzyna Czarnecka, prof. UAM, dr hab. Józef Kuffel, ks. dr Jerzy Tofiluk, prof. ChAT, ks. dr Włodzimierz Misijuk, dr Anna Rygorowicz-Kuźma, dr Małgorzata Kurianowicz, dr Jarosław Charkiewicz, ks. Piotr Makal, ks. dr. Jarosław Kupryjaniuk, mgr Grzegorz Makal, mgr Dariusz Kazimierowicz.
