Nakładem Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku ukazała się książka ks. archimandryty dr Andrzeja Borkowskiego „Między Konstantynopolem a Moskwą. Źródła greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej (1919-1927)”

Dziewięćdziesiąt lat temu ogłoszony został akt samodzielności Kościoła prawosławnego w Polsce. Dnia 17 września 1925 roku, w katedrze metropolitalnej pw. św. Marii Magdaleny w Warszawie, w obecności przedstawicieli patriarchatów konstantynopolitańskiego, rumuńskiego, miejscowych hierarchów i najwyższych władz państwowych Rzeczypospolitej został ogłoszony akt nadający autokefalię Kościołowi prawosławnemu w II RP. W ten sposób, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku, po długich staraniach, Kościół prawosławny uzyskał możliwość samodzielnego bytu. Autokefalia uznana przez autokefaliczne Kościoły prawosławne, z wyjątkiem rosyjskiego, zniewolonego przez reżim komunistyczny, dawała Kościołowi prawosławnemu w Polsce możliwość samodzielnego kształtowania swojego życia cerkiewnego, duchowego i administracyjnego. Kościół rosyjski uznał autokefalię w 1948 roku.
W celu prawidłowej oceny i wagi tego aktu w życiu Kościoła potrzebna jest solidna praca badawcza w archiwach różnych ośrodków w kraju i poza jego granicami. Tylko w oparciu o nie można wyrobić sobie prawidłowy pogląd cerkiewny w tym względzie. Daje on możliwość zrozumienia klimatu powstałego wokół autokefalii. Był to, po odzyskaniu niepodległości, okres niepewności i niezadowolenia wiernych prawosławnych powodowanych rewindykacją świątyń, presją rządu wobec duchowieństwa i nieuregulowanego stanu prawnego Kościoła itp. Praca ks. archimandryty dr. Andrzeja Borkowskiego pt. Między Konstantynopolem a Moskwą. Źródła greckie do autokefalii Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej (1919-1927) jest próbą wyjaśnienia tych problemów. Autorowi pracy udało się dotrzeć do archiwów patriarchatu konstantynopolitańskiego i wielu innych, w których znalazł cenne dokumenty dotyczące całego przebiegu nadania autokefalii, rozmów i zabiegów przedstawicieli władz kościelnych i państwowych ówczesnej Polski. Słusznie zauważa Autor, że autokefalia była etapem kończącym dążenia wiernych i hierarchii Kościoła prawosławnego w Polsce do pełnej samodzielności. Samo zaś ogłoszenie aktu było potwierdzeniem dojrzałości życia kościelnego, spełniającego wymogi kanoniczne i organizacyjne.
Praca ks. archimandryty Andrzeja jest cenną i wartościową pozycją opartą na dokumentach, którą otrzymuje polski czytelnik. Zachęcam więc do korzystania z cennego materiału zawartego w pracy, który pomoże czytelnikowi bardziej uzmysłowić znaczenie jubileuszu 90-lecia Prawosławnej Polskiej Autokefalii.
Metropolita prof. zw. dr hab. Sawa (Hrycuniak)

Opis książki: